Pogłębiające się trudności krajowego górnictwa węgla kamiennego oraz aktywna polityka ekologiczna coraz bardziej ograniczają rozwój tej branży jako całości. To jednak tylko zewnętrzne objawy kryzysu polskiego górnictwa. Te można by pominąć, zneutralizować, a nawet zaakceptować, gdyby nie istniały również wewnętrzne opory dla górniczych perspektyw, tak w kraju jak i zagranicą. Jedną z nich jest marginalna rola geologii poszukiwawczej w perspektywach istnienia polskiego górnictwa, które praktycznie bez jej nowych odkryć staje się anachronizmem historycznym.
Korzystne odkrycia geologiczne
Podstawowym elementem wszelkich inwestycji górniczych są najpierw korzystne odkrycia geologiczne. Tego etapu nie da się pominąć. Tym bardziej, że ta współzależność ma miejsce już od czasów starożytnych, choć geologia jako nauka istnieje dopiero od ponad 200 lat. Przedtem jej znajomość była niezbędna dla górników poszukujących intratnych złóż złota, srebra, miedzi i innych surowców niezbędnych dla rozwoju przemysłu. Znaczenia tej dziedziny wiedzy doświadczyliśmy po II wojnie światowej, kiedy polska geologia dokonała swoich największych odkryć na terenie kraju, co stało się bazą dla rozwoju polskiego górnictwa.
Jest czymś oczywistym, że powtórzenie tej fazy rozwojowej z wielu względów jest obecnie niemożliwe. Co nie oznacza, że w nowych okolicznościach, w nowej ich treści, jak i w formie nie można powrócić do ofensywy polskiej geologii. Była ona od dawna zapowiadana w Polityce Surowcowej Państwa. Jednak pomimo jej akceptacji przez najwyższe władze państwowe zadowalano się istnieniem dokumentu, nie przekładając jego treści na działania praktyczne. Uważano, że samo jego istnienie spełnia wszelkie wymogi krajowej polityki surowcowej.
Zagraniczna konkurencja
Sukcesy polskiej geologii należą już do historii. Trzeba zauważyć, że było to dzieło kadry, która poprzednio kształciła się w poszukiwaniu surowców na całym świecie. Po powrocie do kraju wykorzystała ona swoje kwalifikacje do wspomnianych odkryć złóż, które do dzisiaj jeszcze przynoszą dochody. Po niedawnych zmianach na kluczowych stanowiskach Głównego Geologa Kraju i Prezesa Państwowego Instytutu Geologicznego istnieje szansa, że nauka geologii i jej administracja podejmą wspólny wysiłek dla aktywnej polityki geologicznej w kraju i poza jego granicami.
Chodzi tu nie tylko o nasz aktywny udział w międzynarodowych konferencjach surowcowych, ale też o współpracę polskich geologów w najważniejszych ekspedycjach zagranicznych. Tu trzeba dodać, że nikt tam na nas nie czeka, bo w tej materii istnieje już znacząca konkurencja.
Co zatem trzeba zrobić? Ano warto przyjrzeć się, co robią inni. Wydaje się, że pod tym względem kanadyjska szkoła poszukiwań geologicznych odnosi największe sukcesy.
Robert Friedland
Najbardziej znanym przedstawicielem kanadyjskiej szkoły poszukiwań geologicznych jest obecny miliarder Robert Friedland. Jego spektakularne odkrycia złóż rud miedzi i złota w Mongolii (Oyu Tolgoi) i w Kongo (Kamoa– Kapula), ze względu na korzystne warunki geologiczno - górnicze są wielokrotnie tańsze w eksploatacji od polskich nabytków KGHM w Chile.
Interesująca jest pasja poznawcza i poszukiwawcza twórcy tej szkoły. Otóż nie ma on żadnego akademickiego wykształcenia związanego z naukami przyrodniczymi, geologicznymi i górniczymi. Zna się na tym tylko tyle, ile w sposób zrozumiały i przystępny przekażą mu tę wiedzę specjaliści w tych dziedzinach. Z wykształcenia jest politologiem, ale zna się doskonale na ludziach. Wie, kto jest specjalistą i rzetelnym znawcą swego zawodu. Zaczynał on od przysłowiowego zera. Pierwsze jego próby w 1978 r. nauczenia się samodzielnych poszukiwań zakończyły się porażką, kiedy nie odróżnił kryształów pirytu od złota. Od tego czasu polega on na tych, co się na tym znają. Jego mentorem w 1980 r. został znany geolog Victor Hollister i pod jego doradztwem rozpoczyna się złota era jego odkryć złóż diamentów w Kanadzie oraz rud miedzi w Mongolii i Demokratycznej Republice Konga, dokonana pod znakiem firmy Ivanhoes Mines.
Robert Friedland jest z pochodzenia Polakiem, którego rodzice po II wojnie światowej emigrowali do USA. Prowadzone w jego szkole poszukiwania i studia cechuje pełna swoboda badań, poszukiwań, propozycji, analiz i wniosków. Najbardziej obiecujące z nich są praktycznie sprawdzane, na początku przy możliwie minimalnych kosztach z udziałem zainteresowanych państw i specjalistycznych koncernów. Jego „diamentowym” partnerem jest firma De Beers, a dla miedzi i złota Rio Tinto.
Złoże Cesar
Najnowszym sukcesem kanadyjskiej szkoły jest kolumbijskie odkrycie złoża rud miedzi Cesar. Dokonała tego notowana na giełdzie pięcioosobowa kanadyjska spółka Max Resource Corp. To geolodzy z tej firmy, jako pierwsi dostrzegli potencjał basenu Cesar. Jego grunty obejmują obecnie ponad 1150 km terenów geologicznych mogących zawierać osadowe złoża rud miedzi i srebra. Max ma 20 koncesji wydobywczych o łącznej powierzchni ponad 188 km kw.
Zespoły terenowe zidentyfikowały dotychczas 28 parceli w trzech rejonach 120-kilometrowego pasa miedzi i srebra Cesar: podzielonego na trzy sektory AM, Conejo i URU. Co najciekawsze, że jest ono bardzo podobne do polskiego złoża eksploatowanego przez KGHM. Firma ta w wielu miejscach na swoich mapach pokazuje polskie złoże rud miedzi, jako potwierdzenie swojego sukcesu. Kolumbijskie złoże jest jednak znacznie bogatsze, gdyż średnia zawartość miedzi wynosi ok. 4,5 proc., czyli trzykrotnie więcej niż ma to miejsce u nas, a jego strefa kruszcowa sięga 700 m grubości.
Praktyka i pieniądze
Kanadyjskie mikroskopijnej wielkości firmy poszukiwań geologicznych odnoszą odwrotne do swego statusu sukcesy na całym świecie. Daje im to podwójną satysfakcję, bo w wyniku odkrycia poszerzają wiedzę, a ze sprzedaży nowoodkrytych złóż, otrzymują honoraria w wysokości od miliona do kilkudziesięciu milionów USD przypadających na zatrudnionego w tej firmie pracownika. Po prostu naśladownictwo jest ze wszech miar wskazane.
Tym bardziej, że ich kanadyjskie powstawanie jest tam czymś naturalnym. Nie wynika ono z inicjatywy rządowej, ale ze sprzyjającego klimatu współpracy naukowej oraz finansowego zaplecza udzielanego przez kanadyjskie banki, dla tego rodzaju inicjatyw.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
