W październiku oficjalnie kończy się realizacja projektu „Regionalne obserwatorium procesu transformacji (ROPT)”. Konferencja podsumowująca, w trakcie której będzie można usłyszeć o tym, czego udało się w trakcie tego projektu dokonać, w tym m.in. zapoznać się z wynikami przeprowadzonych badań, odbędzie się 13 października 2023 r.
Projekt „Regionalne obserwatorium procesu transformacji (ROPT)”, realizowany w partnerstwie województwa śląskiego jako lidera oraz Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, Głównego Instytutu Górnictwa i Związku Zawodowego Górników w Polsce jako partnerów, współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020, w ramach Osi Priorytetowej I Nowoczesna gospodarka, Działanie 1.4. Wsparcie ekosystemu innowacji, Poddziałanie 1.4.3. Zarządzanie i wdrażanie regionalnego ekosystemu innowacji województwa śląskiego - transformacja regionu (decyzja nr UDA-RPSL.01.04.03-24-0004/22-00 Zarządu Województwa Śląskiego).
Realizacja projektu rozpoczęła się 1 kwietnia 2022 r., a jego głównym celem było wsparcie i usprawnienie zarządzania procesem transformacji społeczno-gospodarczej regionu. Całkowita wartość projektu wynosiła 1 606 855,65 zł, w tym współfinansowanie ze środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 1 497 463,96 zł.
Warto przypomnieć, że zadania w ramach projektu realizowane były w ramach 3 modułów:
Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa w ramach modułu partycypacyjnego zorganizowała dwa cykle warsztatów:
1) warsztaty lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego,
2) warsztaty innowacji dla przedsiębiorców, innowatorów i pionierów technologii.
Łącznie w tych wydarzeniach wzięło udział ponad 400 uczestników.
Warsztaty lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego adresowane były w szczególności do przedstawicieli środowisk lokalnych, instytucji otoczenia biznesu oraz firm sektora OZE, zlokalizowanych w województwie śląskim. Od lipca 2022 r. do stycznia 2023 r. odbyło się osiem takich spotkań, w każdym z podregionów województwa śląskiego:
1) 5 lipca 2022 w Katowicach - dla podregionu katowickiego,
2) 7 lipca 2022 w Bytomiu - dla podregionu bytomskiego,
3) 8 września 2022 w Wodzisławiu Śląskim - dla podregionu rybnickiego,
4) 9 września 2022 w Pogwizdowie - dla podregionu bielskiego,
5 14 listopada 2022 w Tychach - dla podregionu tyskiego,
6) 16 listopada 2022 w Kroczycach - dla podregionu sosnowieckiego,
7) 9 stycznia 2023 w Gliwicach - dla podregionu gliwickiego,
8) 10 stycznia 2023 w Częstochowie - dla subregionu północnego.
Warsztaty te poświęcone były identyfikacji warunków, w jaki sposób powinna przebiegać transformacja oraz wypracowaniu rozwiązań społeczno-gospodarczych w zakresie transformacji. W ich trakcie przede wszystkim omawiane były wypracowane w danym podregionie propozycje projektowe do Krajowego oraz Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji. Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego przedstawiali założenia oraz planowany zakres wsparcia w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, a moderujący spotkania prof. Adam Drobniak, kierownik Katedry Badań Strategicznych i Regionalnych Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, współautor oraz koordynator prac nad Krajowym Planem Sprawiedliwej Transformacji, prezentował przykłady dobrych praktyk transformacyjnych z innych krajów europejskich.
Warto zwrócić uwagę, że subregion północny został, decyzją Komisji Europejskiej, wyłączony z interwencji Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, dlatego tematyka warsztatów w Częstochowie była odmienna od wcześniejszych. W ich trakcie omawiane były możliwości wykorzystania dostępnych środków z funduszu spójności, w tym szczególnie dotyczące projektów finansowanych w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych.
Warsztaty pokazały dużą świadomość lokalnych władz co do skali wyzwań, stojących przed nimi w obliczu transformacji, oraz faktu, że będą potrzebowały nie tylko wsparcia finansowego, ale przede wszystkim systemowego ze strony polskiego rządu (także w odniesieniu do zmian legislacyjnych), zwłaszcza w kontekście przekazywania i zagospodarowania terenów poprzemysłowych. Był to jeden z częściej poruszanych przez uczestników tych warsztatów tematów. Ze względu na skomplikowany charakter własnościowy, środowiskowy, logistyczny, jest to bowiem wielkie wyzwanie, które będzie wymagało wielokierunkowych działań, a także zaangażowania wielu podmiotów.
Podstawowym celem strategicznym Izby jest reprezentowanie, wspieranie i ochrona interesów przedsiębiorców górniczych oraz firm i instytucji okołogórniczych w okresie transformacji energetycznej sektora paliwowo-energetycznego.
Uczestnictwo w projektach poświęconych transformacji regionu jest ważnym elementem w działaniach Izby, mających odpowiednio przygotować reprezentowanych przez nią przedsiębiorców do nadchodzących zmian. To właśnie duża i bardzo zróżnicowana grupa podmiotów działających w otoczeniu górnictwa węglowego zostanie przede wszystkim dotknięta skutkami likwidacji górnictwa węglowego w Polsce.
Celem drugiego cyklu warsztatów, organizowanych przez GIPH, tym razem dla przedsiębiorców, była popularyzacja najnowszych trendów technologicznych wspierających proces transformacji gospodarczej w województwie śląskim oraz przybliżenie wybranych zagadnień z zakresu regionalnych inteligentnych specjalizacji, tj. obszarów regionalnego potencjału naukowo-technologicznego. Zapoznanie przedsiębiorców w powyższą tematyką miało stanowić dla nich impuls do wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań w firmach lub dywersyfikacji profilu swojej działalności, wzmacniając tym swoją pozycję konkurencyjną w obliczu obecnych i przyszłych wyzwań. Ma to olbrzymie znaczenie dla regionu, który musi zdefiniować się na nowo wobec transformacji tradycyjnych gałęzi przemysłu i wyzwań współczesnego świata, bowiem to w dużej mierze właśnie nowoczesne, innowacyjne firmy stanowią o jego sile i znaczeniu.
Każde z warsztatów innowacji składały się z kilku części. W pierwszej kolejności, przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego przedstawiali strategiczne dokumenty regionalne, w szczególności w zakresie działań transformacyjnych. Uczestnicy warsztatów mieli także okazję zapoznać się z systemem regionalnych obserwatoriów technologicznych i ich rolą dla rozpowszechniania wiedzy o nowoczesnych technologiach dla transformacji gospodarczej.
Ważną częścią każdego ze spotkań, budzącą szczególne zainteresowanie uczestników, było wystąpienie przedstawicieli Śląskiego Centrum Przedsiębiorczości, poświęcone omówieniu możliwości pozyskania dofinansowania przez przedsiębiorców w ramach Funduszy Europejskich dla Śląskiego 2021-2027. Prezentowane były możliwe obszary wsparcia, terminy planowanych naborów, a także kryteria wyboru projektów do dofinansowania.
Fot: GIPH
Uczestnicy warsztatów podkreślali znaczenie funduszy unijnych dla przedsiębiorców oraz regionu. Jednocześnie, w trakcie dyskusji przedsiębiorcy zwracali uwagę na kwestie dostępności wsparcia (w tym na niewystarczający ich poziom) dla firm powiązanych z górnictwem, które poszukują środków na dywersyfikację działalność, a także na zagrożenia związane z koniecznością podejmowania decyzji biznesowych w warunkach rewolucji technologicznej oraz niepewnej sytuacji międzynarodowej.
Z kolei tematyka wykładów eksperckich powiązana została z regionalnymi inteligentnymi specjalizacjami i poświęcona była kolejno: zielonej gospodarce, energetyce, technologiom informacyjnym i komunikacyjnym, medycynie, materiałom i nanomateriałom oraz transportowi. Najnowsze trendy i osiągnięcia w poszczególnych dziedzinach, jak również ich możliwe znaczenie i zastosowanie lokalne, przedstawili:
1) dr hab. inż. Magdalena Dudek, prof. AGH, Katedra Zrównoważonego Rozwoju Energetycznego, Katedra Zrównoważonego Rozwoju Energetycznego, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie,
2) prof. dr hab. inż. Jarosław Zuwała, zastępca dyrektora ds. badań i rozwoju, Instytut Technologii Paliw i Energii,
3) dr hab. Jan Kozak, prof. UE, kierownik Katedry Uczenia Maszynowego, Wydział Informatyki i Komunikacji, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach,
4) dr hab. Zbigniew Nawrat Prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia na rzecz Robotyki Medycznej, nauczyciel akademicki w Śląskim Uniwersytecie Medycznym, dyrektor kreatywny w Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi w Zabrzu,
5) dr inż. Sylwia Golba z Instytutu Inżynierii Materiałowej na Wydziale Nauk Ścisłych i Technicznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach,
6) dr. hab. Robert Tomanek, prof. UE, Katedra Transportu, Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii w latach 2020–2021.
W warsztatach innowacji wzięło udział ponad 100 osób, aktywnie uczestnicząc w ich przebiegu. Uczestnicy wykazywali duże zainteresowanie, zarówno informacjami dotyczącymi wsparcia finansowego, jak i kwestiami technicznymi, w tym na przykład wykorzystaniem wodoru. Jednocześnie jednak okazało się, że proces transformacji dla wielu mikro i małych przedsiębiorców jest nadal pojęciem dość abstrakcyjnym. Dużym wyzwaniem jest zmobilizowanie podmiotów z tej grupy do większej aktywności oraz podjęcia działań odnośnie do przyszłości firm już teraz. Tym większe znaczenie mają więc projekty wychodzące „do” przedsiębiorców z transparentnymi i konkretnymi informacjami odnoszącymi się do procesu transformacji oraz możliwych ścieżek rozwoju czy pozyskania wsparcia finansowego.
Warsztaty moderował dr Marcin Baron z Katedry Badań Strategicznych i Regionalnych Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Projekt „Regionalne obserwatorium procesu transformacji (ROPT)” się kończy, jednak Górnicza Izba będzie kontynuowała działania na rzecz przedsiębiorców działających w szeroko rozumianym górnictwie, tak aby podmioty te w sposób możliwie łagodny, utrzymując pozycję konkurencyjną, przeszły drogę transformacji ku gospodarce niskoemisyjnej, neutralnej dla klimatu.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
