Ochrona pomysłu na biznes to temat wielu dyskusji. Tymczasem jest to dużo bardziej złożony problem, którego nie można sprowadzić np. tylko do podpisania umowy NDA. Nie bez znaczenia będzie też sam rodzaj pomysłu na Twój biznes. Ochrona musi być dopasowana do Twoich potrzeb. Każde narzędzie prawne ma również swoje wady i zalety. W tym artykule wszystko Ci wytłumaczę.
Co właściwie chcesz chronić?
Przede wszystkim musisz jednoznacznie ustalić, wokół czego budujesz swoją markę firmy. Co jest Twoją przewagą konkurencyjną. Czy będzie to konkretny produkt, strategia reklamowa, a może model biznesowy? Od rodzaju pomysłu, jego kształtu i sposobu wyrażenia na zewnątrz zależy to, z jakiej formy ochrony własności intelektualnej będziesz mógł w ogóle skorzystać.
Zobacz również:
Darmowa ochrona dzięki prawom autorskim
Prawo autorskie chroni interesy twórców, o ile efektem ich wysiłku będzie stworzenie utworu. Co według prawa się w tej definicji mieści? Utwór jest to wyraz twórczej działalności człowieka o indywidualnym charakterze. A co to oznacza w praktyce? Że wytwory banalne, zbyt proste czy minimalistyczne nie ochroni prawo autorskie.
Pamiętaj, że prawa autorskie chronią tylko te utwory, które już powstały. Jeżeli pomysł na dane dzieło nadal jest tylko w Twojej głowie, to niestety, ale utwór w świetle prawa jeszcze nie powstał. Tutaj chodzi bowiem o sposób wyrażenia pomysłu na zewnątrz, a nie sam goły pomysł.
Ochrona praw autorskich to złożony temat, a orzecznictwo sądowe może niekiedy zaskakiwać. Zgodnie z nim prawami autorskimi są chronione np. rozkłady kolejowe, instrukcje bhp, instrukcje i plany produkcji maszyn czy projekty dokumentacji technicznej.
Dobra osobiste - co i w jakim zakresie chronią?
Dobra osobiste to zbiór zasad moralnych, które reguluje zasady współżycia w konkretnym społeczeństwie. Oznacza to, że normy te mogą być różne w poszczególnych krajach. Polski ustawodawca zdecydował się objąć chronić w ten sposób m.in. twórczość naukową, racjonalizatorską, wynalazczą oraz artystyczną.
Katalog dóbr osobistych jest otwarty, nie ma tu także szczegółowych regulacji, jak w przypadku prawa autorskiego. Ochrona jest zatem nieco szersza. O naruszeniu dobra osobistego mówimy wówczas, gdy działanie drugiej osoby prowadzą do powstania tzw. dolegliwości dużej wagi. Jest to czasami ostatnia deska ratunku dla osób, których np. pomysł na reklamę nie kwalifikuje się do ochrony prawnoautorskiej.
Tajemnica przedsiębiorstwa a zabezpieczenie pomysłu
Czym jest tajemnica przedsiębiorstwa? To wszystkie informacje, które stanowią o Twoim sukcesie gospodarczym, czyli dają Ci przewagę nad konkurencją. Wszystko zależy zatem od branży, w której działasz, rodzaju informacji poufnej czy indywidualnego modelu biznesowego. W skrócie tzw. know-how.
Musisz pamiętać, że tajemnica przedsiębiorstwa chroni tylko te informacje, których nie ujawniłeś. Jeżeli zatem pewne wiadomości znajdują się na Twojej stronie internetowej, to nie może być wobec nich mowy o tajemnicy przedsiębiorstwa. Co więcej, musisz dołożyć starań, aby te informacje chronić. Dostęp do nich możesz mieć tylko Ty lub upoważnieni pracownicy, którym taka wiedza jest niezbędna do pracy.
Umowa o zachowaniu poufności - komu się to opłaca?
Ten rodzaj umowy możesz zawrzeć z pracownikami lub wspólnikami biznesowymi. Często trudno jest wystartować z biznesem i budować markę firmy samodzielnie. Dobrze skonstruowana umowa uchroni Cię przed nieuczciwym wspólnikiem, który wykorzysta twój know-how. Nie jest to rozwiązanie idealne ale często działa jako przysłowiowy straszak.
Jakie zapisy powinny się tam znaleźć? Przede wszystkim należy prawidłowo określić strony oraz przedmiot umowy, czyli co jest objęte nakazem zachowania poufności. Tu wystrzegaj się ogólników! Nie pozostawiaj zbyt dużego pola do interpretacji dla sądu. I najważniejsze - czyli kara umowna za złamanie nakazu zachowania poufności.
Umowa o zakazie konkurencji - czy to narzędzie dla każdego?
Ten typ umowy jest zbliżony do umowy o zachowaniu poufności. W praktyce jest najczęściej zawierana z pracownikami - programistami, którzy tworzą kluczowe dla danego przedsiębiorstwa oprogramowanie. Możesz też zawrzeć taką umowę ze wspólnikiem, bo i tu istnieje ryzyko dogadania się z konkurencją.
Pamiętaj jednak, że pracownik nie jest Twoim niewolnikiem. Mimo tego, że w umowie o zakazie konkurencji także zastrzegana jest kara za jego złamanie, to teoretycznie może paść propozycja, która sprawi, że nie będzie ono wystarczającym straszakiem. Dlatego przede wszystkim zadbaj o atmosferę i warunki pracy oraz płacy w Twoim przedsiębiorstwie. Dzięki temu nie będziesz tracił wartościowych pracowników.
Płatne sposoby ochrony pomysłu na biznes - patent
O ten rodzaj ochrony chciałby ubiegać się praktycznie każdy przedsiębiorca. Tymczasem droga do uzyskania patentu na wynalazek jest niezwykle długa i wyboista. Nie zalecam udania się w tę podróż samodzielnie. Skorzystaj z pomocy rzecznika patentowego - przede wszystkim ustal, czy w ogóle masz szansę na uzyskanie patentu!
Prawo patentowe chroni wyłącznie wynalazki. Czym zatem jest wynalazek? W dużym uproszczeniu jest to techniczne rozwiązanie jakiegoś problemu, które posiada następujące cechy:
Wzory użytkowe - czyli tzw. małe patenty
Jest to swego rodzaju pośrednia wersja ochrony, zawieszona między wynalazkiem a wzorem przemysłowym. Co ważne, tutaj przedmiotem ochrony mogą być rozwiązania konstrukcyjne, które wynikają ze stanu aktualnej wiedzy technicznej. W przeciwieństwie do patentu, wzory użytkowe nie muszą mieć charakteru wynalazczego.
Co istotne, jeżeli nie uda Ci się uzyskać ochrony w formie patentu na wynalazek, zgłoszenie możesz z łatwością przekonwertować na wzór użytkowy.
Znaki towarowe - ochrona praktycznie dla każdego
W ten sposób przedsiębiorcy chronią najczęściej określenia słowne, czyli po prostu nazwę firmy. Dodatkowo ochronę można rozszerzyć na logo oraz sygnet. Istnieją także przestrzenne znaki towarowe, które mogą obejmować np. charakterystyczne opakowanie produktu. Rejestracja znaku przestrzennego nie jest prosta, ale może trwać de facto wiecznie. Wynalazek, wzór przemysłowy lub użytkowy są ograniczone czasowo. Nawet prawa autorskie wygasają po 70 latach!
Rejestracja znaku towarowego ma też swoje korzyści wizerunkowe. Popularne R w kółku po nazwie firmy może w znaczący sposób wpłynąć na sprzedaż. Dlaczego? W końcu R oznacza po prostu registered. Tyle tylko, że dla klientów R w kółku jest symbolem jakości oraz profesjonalizmu. Istnieje zatem duża szansa, że klient sięgnie po produkt z Erką, gdy będzie miał ich kilka do wyboru.
Wzory przemysłowe - jak mądrze z nich korzystać?
Wzór przemysłowy chroni wygląd samego produktu bądź jego opakowania, czyli design. Nie rozciąga się jednak na technologię, która ukryta jest pod nim. Niemniej wzory mają jedną z tych zalet, które w biznesie są cenione bardzo wysoko. Ochronę uzyskasz bardzo szybko, bo w zaledwie 14 dni.
Zgłaszając do rejestracji wzór przemysłowy, możesz od razu zgłosić kilka wariantów. Rejestracja wzoru nie blokuje możliwości ubiegania się o patent czy rejestracji znaku towarowego. Pamiętaj jednak, że na rejestrację wzoru przemysłowego masz 12 miesięcy od momentu wejścia na rynek. Po tym czasie Twoja konkurencja będzie mogła starać się unieważnić Twój wzór przemysłowy.
Podsumowanie
Jak zapewne już zauważyłeś, darmowa ochrona może łączyć się z opcjami płatnymi. Jeżeli zależy Ci na kompleksowej ochronie Twojego pomysłu na biznes, skontaktuj się z rzecznikiem patentowym. Wraz z nim ustalisz strategię, która będzie w 100 proc. odpowiadać Twoim indywidualnym potrzebom jako przedsiębiorcy. Także płatne sposoby ochrony można łączyć, ale należy robić to świadomie!
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
