Spokój jest najważniejszy

Nikt nie wyrzuca górników na bruk. A im zależy na stabilnych miejscach pracy. Spokój jest najważniejszy, a nie bitwa co roku o to, czy dostanę wypłatę, czy nie. Te sprawy - problem płynności finansowej - musimy w tym roku załatwić, bo inaczej spółki upadną - ostrzega senator WOJCIECH PIECHA, szef zespołu audytorów w Katowickim Holdingu Węglowym.

Jak KHW współpracował z kontrolerami w czasie audytu?
W poniedziałek jeszcze spotkałem się z menedżerami, ale przez miesiąc uzyskiwałem wszystkie te informacje, które chciałem. Miałem wsparcie byłego dyrektora kopalni Mysłowice-Wesoła Ryszarda Ucieszyńskiego i byłego jej głównego inżyniera Adama Borowca, którzy byli w stanie zdemaskować ewentualne manipulacje statystyczne. Wiadomo, że w górnictwie można pokazać to, co się chce. Jednak w KHW audytorzy nie natrafili na tego typu zabiegi. w czwartek spróbujemy transparentnie pokazać efekt miesiąca pracy.

Jak wypada Holding na tle polskiego górnictwa?
Ani dobrze, ani źle. KHW jawi się jako spółka dość stabilna, ale ma zadłużenie. konieczne będzie utrzymywanie oszczędnościowego kursu. nie obejdzie się w KHW bez podniesienia wydajności na zatrudnionego. obecnie wynosi ona trochę ponad 700 t, a docelowo potrzeba byłoby prawie 900 t. To jest pole do popisu.

KHW schodzi coraz głębiej z eksploatacją i kosztów nie da się radykalnie ograniczyć z dnia na dzień. zarobków też nie można już za bardzo obciąć, bo przestają być atrakcyjne w stosunku do wynagrodzeń na Śląsku. ale fundusz płac jest zbyt sztywny, za mało proefektywny, nie zachęca do wydajniejszej pracy. związki, choć rozumieją sytuację, sprzeciwią się drastycznym zmianom. zatem reforma płac wymagałaby albo dłuższego czasu, albo jakichś gwałtownych cięć, ale w tym drugim przypadku zarząd spółki musiałby mieć mocne wsparcie polityczne np. ministra, bo inaczej nie da się przeprowadzić takich zmian. i tu jest problem...

Obecny prezes KHW ma powody do niepewności, w firmie trwa konkurs na zarząd nowej kadencji.
Szef KHW Zygmunt Łukaszczyk wykazał się inicjatywą, bo program naprawczy z początku 2015 r. jest wdrażany. zarządowi KHW udało się dogadać ze związkami, a program naprawczy został napisany sensownie. czy może wygrać konkurs na prezesa firmy? Nie ja będę o tym decydował, tylko ministrowie i rada nadzorcza. wiem tylko, że w górnictwie potrzebni są fachowcy, którzy działają nie na rok-dwa, lecz co najmniej 5-10 lat. moim zdaniem pan Zygmunt Łukaszczyk budzi zaufanie i potrafi rozmawiać ze związkami, a do tego trzeba mieć charyzmę. Mam nadzieję, że nie będziemy popełniali błędów z minionych lat, uspokoimy sytuację w górnictwie i postawimy na menedżerów z prawdziwego zdarzenia. zarządy w spółkach górniczych zmieniały się przecież jak rękawiczki, a jeszcze gdy zamieszały w tym związki zawodowe, to wypływały nie te osoby, które powinny.

Kopalnia Silesia świadczy o tym, że związki postawione pod ścianą potrafią uratować zakład.
Jest jednak pytanie o skalę, bo to tylko jedna kopalnia. Po drugie związki musiały tam pójść na znaczne ustępstwa: system pracy 24/7, elastyczny system wynagrodzeń i rezygnacja z części tradycyjnych przywilejów, przeciętnie niższy poziom wynagrodzeń. Od tego też trzeba by zacząć rozmowę o naszym górnictwie. konieczne jest dogadanie się ze związkami na zasadzie kompromisu.

Dlaczego pochwalił pan senator program naprawczy KHW?
Jako pierwsi zaczęli zaciskać pasa. Udało się im dokonać generalnych cięć, pozbyli się Bożych Darów, ruchu Mysłowice, odpadł więc garb. Niemniej w dalszym ciągu z dwóch kopalń, które - jak się wydaje - zostaną w KHW, czyli Mysłowice-Wesoła i Murcki-Staszic. Najgorsza sytuacja jest w tej drugiej, która generuje bardzo duże straty. Staszic ma perspektywiczne złoże, w którym można by fedrować jeszcze 45 lat, ale koszty są niestety zabójczo wysokie.

Obrońcy Staszica powiedzą, że wszystko przez Boże Dary.
Tak, ale to nie do końca prawda, bo w samym Staszicu spada wyobycie i kopalnia z dużą załogą, liczącą ponad 4 tys. osób, ma - moim zdaniem - zdecydowanie za niską wydajność. Przy wyższym wydobyciu i lepszej sprzedaży parametry na pewno by się poprawiły.

Właśnie w kopalni Staszic sprawdza się eksperyment z wydajnym i elastycznie wynagradzanym zespołem pionu usług górniczych, którego twórcą jest imiennik pana senatora - Wiesław Piecha, wybrany właśnie na wiceprezesa ds. pracowniczych KHW. Czy to dobry kierunek?
Jak najbardziej. drugi sposób to wykorzystanie maszyn w soboty i niedziele. wiadomo, że obciąża to pracowników, którzy przychodzą do kopalni w weekendy, ale podnosi efektywność, bo koszty wydobycia w tych dniach są zdecydowanie niższe, nieobciążone kosztami administracji. Taki sam system działa w Bogdance. Praca w ruchu ciągłym znacznie obniżyłaby koszt wydobycia węgla. Po analizie materiałów, które dostaliśmy, widać wyraźnie, że złoże w kopalni Wieczorek już się kończy, pod ziemią przygotowuje się przekierowanie odstawy urobku do kopalni Staszic. To samo powinno stać się z Wujkiem, który de facto nie ma już własnego złoża, tylko korzysta z zasobów Staszica.

Co będzie z załogami zamykanych kopalń?
Za pierwszej reformy Steinhoffa, w latach 90., z pracą pożegnało się 300 tys. górników i jakoś odbyło się to bez większych awantur. Moim zdaniem rząd powinien przedstawić górnikom podobny program dobrowolnych odejść za odpowiednią kwotę. Na Śląsku są miejsca pracy i tworzą się nowe, więc ludzie powinni znaleźć zatrudnienie. Proszę spojrzeć: żywotność Staszica to 40 lat, a Wesołej - 23 lata. Gdybym był 18-letnim człowiekiem z perspektywą pracy w kopalni Wieczorek, wiedziałbym, że nie dotrwam do emerytury. ale zasada musi być taka jak dotąd, że nie wyrzuca się górników na bruk. Trzeba zachować uspokajający kurs, nie wolno stawiać ludzi pod ścianą.

Nie ma innej rady na kryzys górnictwa?
Miejmy nadzieję, że odbiją się trochę ceny węgla, ale górnictwo światowe niestety zwija się, a w Indonezji czy Mongolii fedrują po parę dolarów za tonę, bo mają odkrywki i koło się dla nas zamyka. Moglibyśmy skorzystać z doświadczeń Niemców, którzy już w latach 60. zaczęli wygaszanie kopalń węgla, bo wiedzieli, że sczerpują się im złoża. U nas w telewizji ciągle słychać mity, że mamy zasoby na sto czy dwieście lat, ale gdy przejdzie się do konkretów, to okazuje się, że z zasobów przemysłowych odpada praktycznie 40 proc., bo nasi dziadkowie i ojcowie już wykopali ten węgiel, który dało się pozyskać najtaniej. dostaliśmy resztki lub bardzo głębokie pokłady. Mimo wszystko jestem optymistą, że górnictwo na Śląsku jeszcze przez lata będzie ważną branżą przemysłową w regionie.

Czy Katowicki Holding węglowy ma przyszłość?
To zależy od wielu czynników - ceny węgla nie mogą już więcej spadać, bo każdy z tych zakładów stoi po prostu pod ścianą. Gdyby do struktury KHW dołączyła Enea, będzie patrzyła na ręce i wymagała. To pomoże.

Czy wierzy pan senator w rozsądek załóg?
Oczywiście! Nikt nie wyrzuca górników na bruk. A im zależy na stabilnych miejscach pracy. Spokój jest najważniejszy, a nie bitwa co roku o to, czy dostanę wypłatę, czy nie. Te sprawy - problem płynności finansowej - musimy w tym roku załatwić, bo inaczej spółki upadną.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.