Górnictwo: emerytury - o to pytali Czytelnicy

W miniony piątek (13 marca) w chorzowskim oddziale ZUS odbyły się konsultacje telefoniczne w sprawie emerytur górniczych i świadczeń przedemerytalnych. Górnicy pytali, ekspert ZUS odpowiadała. Przed państwem rezultat tych rozmów.

W listopadzie br. ukończę 60 lat życia, posiadam udokumentowany okres zatrudnienia od 1 września 1972 r., w tym w okresie od 1 czerwca 1976 r. do 31 grudnia 1986 r. pracowałem jako górnik pod ziemią, a następnie od 1 stycznia 1987 r. do teraz jestem zatrudniony na przeróbce mechanicznej węgla, na stanowisku "konserwator maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla". Czy w chwili obecnej mógłbym ubiegać się o przyznanie emerytury?

Jak wynika z przebiegu pana zatrudnienia na dzień 1 stycznia 1999 r., udokumentował pan okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący 26 lat i 4 miesiące, w tym okres pracy w szczególnych warunkach, wymienionych dziale IV wykazu B, wynoszący 22 lata. Spełnia pan zatem warunki przewidziane w przepisie art. 184 w związku z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Z 2015 r., poz. 121), zgodnie z którym osoba, która na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentowała okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący w przypadku mężczyzny co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 20 lat na przeróbce mechanicznej węgla lub pracy górniczej - nabywa uprawnienia do emerytury po osiągnięciu wieku 55 lat, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Urodziłem się 15 kwietnia 1957 r., rozpocząłem pracę w dniu 1 września 1973 r. jako uczeń szkoły przyzakładowej. Od momentu podjęcia zatrudnienia pracuję nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. W okresie od 01.02.1993 r. do 15.06.2011 r. pracowałem w kopalni jako górnik pod ziemią, a następnie jako pracownik powierzchni. Proszę o wyjaśnienie, kiedy będę mógł ubiegać się o emeryturę?

Na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentował pan okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat i 4 miesiące, w tym okres pracy górniczej, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, wynoszący 5 lat. W oparciu o dokonane ustalenia należy uznać, że spełnił Pan warunki przewidziane w przepisie art. 184 w związku z art. 39 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Z 2015 r., poz. 121), zgodnie z którym osoba, która oprócz udokumentowania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego (co najmniej 25 lat dla mężczyzny) legitymuje się okresem pracy górniczej, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, wynoszącym na dzień 1 stycznia 1999 r. co najmniej 5 lat, może przejść na emeryturę w obniżonym wieku, który ustala się w taki sposób, że za każdy pełny rok takiej pracy odejmuje się pół roku od wieku wynoszącego 65 lat. Udokumentował pan 18 pełnych lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, a zatem wiek emerytalny uprawniający do przejścia na emeryturę wynosi w pana przypadku 56 lat.


Urodziłem się 21 stycznia 1954 r. W styczniu br. skończyłem 60 lat. Z wykształcenia jestem górnikiem. Po skończeniu szkoły górniczej rozpocząłem pracę jako górnik pod ziemią w PRG Wałbrzych we wrześniu 1976 r. Przepracowałem jako górnik pod ziemią w kopalni ok. 16 lat oraz, także jako górnik pod ziemią, przy drążeniu tuneli drogowych i kolejowych w latach 1989-1995. W sumie pracy pod ziemią w kopalni i w tunelach mam ok. 22 lat, z czego w kopalni w akordzie przepracowałem 3400 dniówek. Od września 1998 r. przebywam na rencie inwalidzkiej i jednocześnie pracuję w zakładzie pracy chronionej jako stróż. Obecnie mam ok. 32 lata okresów składkowych. Chciałbym się dowiedzieć, czy w mojej obecnej sytuacji mam szansę na jakąkolwiek emeryturę (wcześniejszą, w obniżonym wieku, pomostową), czy jednak po 22 latach pracy górnika pod ziemią muszę czekać do 67. roku życia?

Przepisy ustawy emerytalnej przewidują możliwość skorzystania z emerytury wcześniejszej przez pracowników, którzy wykonywali pracę w szczególnych warunkach. Praca górnicza jest pracą wykonywaną w szczególnych warunkach, zatem uprawnia także do skorzystania z wcześniejszej emerytury tych pracowników, którzy nie uzyskali prawa do emerytury górniczej. Warunkami niezbędnymi do uzyskania prawa do emerytury wcześniejszej dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. są: posiadanie 25 lat pracy (okresów składkowych i nieskładkowych) na dzień 1 stycznia 1999 r., w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach, także na dzień 1 stycznia 1999 r. W przypadku, gdy dana osoba nie spełnia warunków do emerytury górniczej, a posiada co najmniej 5 lat pracy górniczej, wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, możliwe jest obniżenie powszechnego wieku emerytalnego (65 lat) o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy (nie więcej jednak niż o 15 lat). Taką możliwość mają jednak tylko te osoby, które na dzień 31 grudnia 1998 r. posiadają 25 lat okresów zatrudnienia, w tym przynajmniej 5 lat pracy górniczej. Aby uzyskać szczegółową informację, kiedy i jakie uprawnienia emerytalne przysługują w pana konkretnym przypadku, proponuję, by złożył pan wniosek o rozpatrzenie uprawnień do emerytury w swoim oddziale ZUS, który dokona oceny całości dokumentacji i wyda stosowną decyzję, ponadto na pana pisemny wniosek udzieli wszelkich wyjaśnień.

Dnia 4 października br. ukończę 60 lat. Od 1 września 1972 r. przepracowałem 42 lata. Od 1 czerwca 1975 r. do 31 grudnia 1980 r. pracowałem w warunkach szczególnych w charakterze spawacza i posiadam na ten okres świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach. W okresie od 1 stycznia 1981 r. do teraz pracuję w kopalni na przeróbce mechanicznej węgla jako sortowniczy węgla i kamienia. Proszę o wyjaśnienie, czy w chwili obecnej mogę ubiegać się o emeryturę.

W chwili obecnej nie spełnia pan warunków uzasadniających przyznanie emerytury. Jak wynika z przekazanej przez pana informacji, na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentował pan 26 lat i 4 miesiące pracy, w tym: 5 lat i 7 miesięcy pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A oraz 18 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie B. Zgodnie przepisem art. 184 w związku z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Z 2015 r., poz. 121) uzyskanie emerytury po osiągnięciu wieku 55 lat dla mężczyzn w przypadku osób zatrudnionych na przeróbce mechanicznej węgla - uzależnione zostało od udokumentowania takiej pracy w wymiarze co najmniej 20 lat. Jednocześnie wyjaśniamy, że spełni pan warunki do emerytury po osiągnięciu wieku 60 lat, bowiem udokumentował pan co najmniej 15 lat pracy w wykazie A. Pracę wymienioną w wykazie B można łączyć z pracą wymienioną w wykazie A. Nie można tego zrobić odwrotnie.

Mam przepracowane ogółem pełne 40 lat składkowych - w tym 5 lat i 9 m-cy w kopalni pod ziemią. Na koniec 1998 r. mam 25 lat i 2 m-ce składkowe, w tym te 5 lat i 9 m-cy w kopalni pod ziemią. Urodziłem się 18 grudnia 1956 r. Kiedy mogę przejść na emeryturę?

Osoba, która na dzień 31 grudnia 1998 r. udowodni 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a w tym co najmniej 5 lat pracy górniczej, wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, może skorzystać z obniżenia powszechnego wieku emerytalnego (65 lat) o 6 miesięcy za każdy pełny rok takiej pracy (nie więcej jednak niż o 15 lat). Zatem w pana przypadku, w myśl obecnie obowiązujących przepisów, można obniżyć wiek emerytalny o 30 miesięcy. Zatem może pan wystąpić o uprawnienia emerytalne w czerwcu 2019 r.

Od 1983 do 1999 r. pracowałem w obecnie zlikwidowanej kopalni Porąbka Klimontów w Sosnowcu. Mam ok. 9 lat pracy w zakładzie przeróbki węgla (w szczególnym charakterze), pół roku jako elektryk i 7 lat pod ziemią jako pracownik dozoru. Czy mogę do stażu pracy doliczyć 5 lat równorzędnej pracy górniczej? Do 1999 r. pracowałem jako sztygar zmianowy, umowę o pracę rozwiązano z powodu likwidacji kopalni za porozumieniem stron (otrzymałem odprawę). Reszta w innych zakładach (huta 1980-1983, cementownia za granicą 2000-2003 w polskiej firmie i obecnie ubezpieczenia). Obecnie mam 53 lata. Czy będę mógł pójść na wcześniejszą emeryturę, ewentualnie górniczą, w wieku 55 lat?

Na podstawie przedstawionego stanu faktycznego można stwierdzić, że pomimo przepracowania 15 lat w szczególnych warunkach nie spełnia pan warunków do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej, ponieważ nie legitymuje się pan 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym na dzień 1 stycznia 1999 r. Nie ukończył pan również wieku 60 lat. Posiadany natomiast 7-letni okres pracy górniczej, do której można zaliczyć okres pracy równorzędnej z pracą górniczą, tj. 5 lat zatrudnienia przy innych pracach, do których pracownicy wykonujący prace górnicze przeszli w związku z likwidacją kopalni, nie daje również podstaw do przyznania górniczej emerytury. Dla przypomnienia: górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który ukończył 55 lat życia oraz udowodnił okres pracy górniczej, wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej. Natomiast pracownikowi, który ukończył 50 lat życia, górnicza emerytura przysługuje, jeżeli udowodnił okres pracy górniczej łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat dla mężczyzn, a w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej. Może pan wystąpić z wnioskiem do właściwej terytorialnie jednostki ZUS o ewentualne sprawdzenie uprawnień do emerytury pomostowej w wieku 60 lat. Być może dopracowanie brakującego okresu pracy w szczególnych warunkach, określonych w ustawie o emeryturach pomostowych, pozwoli na skorzystanie z uprawnień do tego świadczenia.

Urodziłem się we wrześniu 1956 r. Pracę w kopalni, na przeróbce mechanicznej węgla, rozpocząłem 1 czerwca 1974 r, na stanowisku maszynisty maszyn i urządzeń mechanicznych węgla. Od 1 lutego 1979 do 1 listopada 1999 r. pracowałem jako sztygar zmianowy/oddziałowy, także na przeróbce mech. węgla. Do dnia 31 lipca 2013 r. mam ustalone okresy składkowe: 33 lata, 1 miesiąc, 27 dni oraz okresy nieskładkowe: 2 lata, 7 miesięcy, 11 dni. W chwili obecnej jestem na rencie z powodu częściowej niezdolności do pracy. Czy mogę się starać o wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach?

Obowiązujące przepisy dają jeszcze możliwość skorzystania z emerytury wcześniejszej osobom, które udowodnią, że na koniec 1998 r. posiadały 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Jednak z podanych przez pana informacji wynika, że na dzień 31 grudnia 1998 r. posiada Pan 24,5 lat pracy - brakuje więc panu pół roku do spełnienia opisanego wyżej warunku. Na podstawie podanych przez pana informacji trudno jednak dokonać pełnej oceny sprawy - być może przed pracą w kopalni miał pan jeszcze jakieś inne zatrudnienie. A w przypadku, gdyby praca na przeróbce wiązała się ze zjazdami pod ziemię, być może mógłby Pan skorzystać z obniżenia wieku o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej. Aby jednoznacznie stwierdzić, czy ma pan szanse na wcześniejszą emeryturę, konieczna jest analiza pełnej dokumentacji z całego czasu zatrudnienia. Proponuję zatem wystąpienie do właściwego oddziału ZUS z wnioskiem o rozpatrzenie uprawnień do emerytury.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.