W południowej części Mazowsza istniała osobliwa kopalnia piasku. Od 6 lutego 2012 r. funkcjonuje w niej podziemna trasa turystyczna.
Gdy mówimy o piasku w podziemnych wyrobiskach, pierwsze skojarzenie to podsadzka. Okazuje się, że w Polsce istniała podziemna kopalnia, w której wydobywano piasek. Eksploatacja w sztolniach wydrążonych w piaszczystej skarpie prowadzona była metodami chałupniczymi przez okolicznych rolników, pozyskujących w ten sposób surowiec wykorzystywany m.in. przez huty szkła. Działo się to w miejscowości Nagórzyce, będącej od 1988 r. dzielnicą Tomaszowa Mazowieckiego. Ze względu na to, że wyrobiskom nadano kopulasty kształt, do miejsca tego przylgnęła nazwa Groty Nagórzyckie. Nie są to jednak jaskinie.
Piasek pozyskiwano tutaj nielegalnie jeszcze po I wojnie światowej. Pierwsze próby zagospodarowania podziemi miały miejsce w 1957 r., kiedy to wysprzątano wyrobiska. W późniejszych latach śmiałkowie próbowali nawet wjeżdżać do środka na motocyklu. Wreszcie ze względu na zły stan wyrobisk 22 lutego 2002 r. wejścia do podziemi zamurowano. W samą porę. Pod koniec czerwca 2002 r. zawaliło się jedno z wyrobisk, a w lesie na powierzchni powstał lej kilkumetrowej średnicy.
Po uzyskaniu środków finansowych z funduszy zagranicznych miasto rozpoczęło inwestycję. W lipcu 2010 r. ruszyły prace, w wyniku których do stycznia 2012 r. przygotowano podziemną trasę turystyczną w kształcie litery "U", prowadzącą przez wyrobiska. Otrzymała ona drewnianą obudowę i drewniany spąg. Przygotowano również wyjście ewakuacyjne w formie klatki schodowej, usytuowanej w miejscu leja po zapadlisku. W ramach inwestycji przeprowadzono górnicze prace zabezpieczające, zamontowano oświetlenie elektryczne oraz skromny wystrój tematyczny - np. wystawę przedmiotów szklanych.
Gospodarzem trasy został Skansen Rzeki Pilicy. Dwa lata temu trasa została udostępniona zwiedzającym, początkowo bez pobierania opłat. Bilety wstępu wprowadzono z początkiem czerwca 2012 r., a do końca roku zwiedziło ją ponad 50 tys. osób.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
